Ongemak versus onveiligheid op de werkvloer: overeenkomsten en verschillen
In een ideale wereld is de werkvloer een omgeving waar iedere werknemer zich veilig, gerespecteerd en gewaardeerd voelt. We leven niet in een ideale wereld en dus kunnen er situaties ontstaan waarin werknemers geconfronteerd worden met ongemak of onveiligheid op hun werkplek. Hoewel deze twee termen vaak door elkaar gebruikt worden, is het belangrijk om de overeenkomsten en verschillen te begrijpen. En ze zeker niet met elkaar te verwarren. In deze blog gaan we hier wat dieper op in.
Overeenkomsten tussen ongemak en onveiligheid
- Emotionele impact: zowel ongemak als onveiligheid kunnen een negatieve invloed hebben op de emotionele toestand van werknemers. Ze kunnen gevoelens van stress, angst, onzekerheid en frustratie veroorzaken. Gevoelens en gedachten liggen ten grondslag aan ons gedrag en kunnen dus leiden tot verminderde motivatie en productiviteit.
- Gevolgen voor welzijn: zowel ongemak als onveiligheid kunnen schadelijk zijn voor het fysieke en mentale welzijn van werknemers. Langdurige blootstelling aan deze situaties kan leiden tot een afname van betrokkenheid, hoger risico op burn-out, verminderd zelfvertrouwen, depressie of andere gezondheidsproblemen.
Verschillen tussen ongemak en onveiligheid
- Aard van het probleem: ongemak verwijst doorgaans naar situaties die irritatie, hinder of lichte spanning veroorzaken, maar niet noodzakelijkerwijs een bedreiging vormen voor de fysieke, sociale of psychologische veiligheid van werknemers. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op een onaangename werkomgeving, een gebrek aan samenwerking of conflicten tussen collega’s. Onveiligheid daarentegen heeft betrekking op situaties waarin werknemers zich angstig of bedreigd voelen. Dit kan voorkomen in situaties van intimidatie, pesten, discriminatie of fysieke vormen van gevaar.
- Impact op vertrouwen: onveiligheid heeft vaak een ernstiger impact op het vertrouwen tussen werknemers onderling en tussen werknemers en het management. Het gevoel van onveiligheid kan het gevoel van verbondenheid en betrokkenheid bij het werk aantasten. Ongemak kan ook het vertrouwen beïnvloeden, maar meestal op een minder diepgaande manier. Ongemak, bijvoorbeeld een meningsverschil of het niet nakomen van gemaakte afspraken leent zich makkelijker voor een constructief gesprek. Op die manier kan ongemak ook als kans worden gezien om met elkaar helderheid te creëren of de onderlinge hechtheid te versterken.
- Juridische implicaties: Onveiligheid op de werkvloer kan vaak juridische consequenties hebben. In veel landen zijn er wetten en regels die werkgevers verplichten een veilige werkomgeving te bieden en discriminatie of pesten te voorkomen. Ongemak is vaak meer subjectief van aard en heeft daardoor minder juridische gevolgen.
Actie ondernemen?
Zowel ervaringen die leiden tot ongemak als ervaringen die leiden tot een gevoel van onveiligheid vereisen aandacht en actie van werkgevers en management. Vanwege de ernst en potentiële wettelijke gevolgen, is het bij onveiligheid nog crucialer om passende maatregelen te nemen, zoals het implementeren van anti-intimidatiebeleid, het aanbieden van (team)coaching en/of het instellen van duidelijke ‘meldkanalen’.
Suggestie: bespreek vanaf het allereerste moment al het gevoel van ‘ongemak’. Ja, dat is subjectief, maar jij ervaart het wel zo. Maak dat kenbaar, leg het uit, geef er woorden aan. Dit om te voorkomen dat het ongemak meer ruimte krijgt, andere vormen aanneemt, escaleert en vroeg of laat (want grenzen vervagen) omslaat in een gevoel van onveiligheid.
Het vergt moed om hier in het moment persoonlijk, direct en onder vier ogen over in gesprek te gaan met de collega, leidinggevende, medewerker die het betreft. Het aangaan, het benoemen van het ongemak, is belangrijker dan het vinden van de precieze woorden. Dus laat dat geen excuus zijn om het gesprek uit te stellen of de situatie te bagatelliseren. Wel loont het de moeite om de termen ongemak en onveiligheid niet te pas en te onpas te gebruiken of ze met elkaar te verwarren.
- Wil je ongemak bespreekbaar maken en zie je dat als een kans om samen te groeien? Dat is misschien lastig, maar nog enigszins luchtig als je er niet te lang mee wacht. Het (ongezonde deel van het) ego moet aan beide kanten even opzij en plaats maken voor kwetsbaarheid en elkaars behoeften. Vaak is er sprake van een ‘conflict of needs’.
- Wil je aangeven dat er sprake is van onveilig gedrag en wil je iemand kenbaar maken dat dat over jouw grens gaat? Dat is ook lastig en zeker niet meer luchtig. Dit gaat over het gezonde deel van je ego, je eigenwaarde. Daar moet je zelf heel dicht bij blijven en een ander heeft daar vanaf te blijven.
Conclusie
Hoewel ongemak en onveiligheid op de werkvloer enkele overeenkomsten vertonen, verschillen ze in termen van aard, impact en vereiste acties. Het is belangrijk dat werkgevers en werknemers beide problemen serieus nemen en stappen ondernemen om een gezonde en respectvolle werkomgeving te bevorderen. Door zowel ongemak als onveiligheid aan te pakken, kunnen organisaties het welzijn van de werknemers en de productiviteit verhogen, wat uiteindelijk leidt tot een positievere en succesvollere werkcultuur. Lees: gezond.
Zie je het als jouw verantwoordelijkheid om hier aandacht voor te hebben? Wil je je hier in verdiepen en ermee aan de slag? Neem dan contact op en we gaan in gesprek over een passend begeleidings-/coachingstraject binnen jouw team of organisatie.
Deze blog is geschreven is door Selmar. Wil je reageren? Stuur je mail naar selmar@doorpakbv.nl
Doorpak BV | wij maken werkend Nederland gezonder.
