Stop met ‘B’ over ‘B’
Als je succesvol teamwork wilt
‘Leidinggeven is eigenlijk niets anders dan emoties managen en richting geven’ hoorde ik eens iemand zeggen. Deze uitspraak intrigeerde mij en er kwamen meerdere vragen bij me op: hoe doe je dat dan op een goeie manier? Hoe managen leidinggevenden hun eigen emoties, en die van anderen? Welke ruimte geven we überhaupt aan emoties als we bij elkaar zijn. Genoeg reden om te observeren wat er in de samenwerking gebeurt ….
Verschil tussen gevoel en emoties
Om iets te weten over hoe je emoties kunt managen, is het belangrijk om ook het verschil te weten tussen gevoel en emoties. Om het eenvoudig te houden; gevoel kun je beschrijven als een interne beleving van situaties en/of van dingen die om je heen plaatsvinden. Je voelt je bijvoorbeeld verzadigd, blij, nerveus, gespannen, verontrust, opgelucht etc. Gevoelens zijn vaak stil en zitten diep van binnen. Emoties daarentegen zijn vaak zichtbaar voor de buitenwereld. Het woord emotie komt uit het Latijn en betekent emovere, ofwel bewegen naar buiten. Ze zijn af te lezen, in bijvoorbeeld houding of gelaatsuitdrukkingen. Of ze zijn te horen, in bijvoorbeeld een stemverheffing. Emoties leiden in de beweging naar buiten ook regelmatig tot (soms onbesuisde) actie en de gevolgen daarvan zijn niet altijd even prettig.
Welke emoties zijn er
Er zijn 8 universeel herkenbare en gedeelde emoties. Ze zijn bekend als vreugde, verdriet, angst, boosheid, liefde, verbazing of verrassing, walging, schaamte of schuld. Er zijn veel gradaties waarin ze geuit kunnen worden en emoties zijn heel divers. Maar alle emoties die je als mens kunt beleven zijn te herleiden naar deze basisemoties. Om het wat eenvoudiger te houden; in de volksmond wordt er doorgaans gesproken over 4 kernemoties, namelijk de 4 B’s;
- Boos,
- Bang,
- Blij
- Bedroefd
Wat is ‘B’ over ‘B’
Deze term wil zeggen dat je een emotie laat zien aan de buitenwereld, terwijl het werkelijke gevoel van binnen anders is. Bijvoorbeeld; iemand doet blij, maar voelt zich van binnen bedroefd. Je bent bijvoorbeeld teleurgesteld in het gedrag van een collega, maar je blijft wel lachen, omdat je de sfeer ‘goed’ wilt houden en dus vrolijk wilt overkomen. Een ander voorbeeld is; ‘je kijkt boos en schreeuwt met stemverheffing naar een teamgenoot, maar eigenlijk ben je vooral bezorgd (=bang) omdat het gedrag van die teamgenoot schade creëert voor het gehele team.
Voor elke ‘B’ die je ervaart, kun je een andere ‘B’ laten zien. Als je er gewoonte van hebt gemaakt om ‘B’ over ‘B’ te doen of je ziet dit in sterke mate om je heen in het team dan gaat het samenwerking in de weg staan of ontstaan er allerlei frustraties. De meest basale frustratie is het idee dat je (deels) onkwetsbaar moet of wilt zijn, het voelt (psychologisch) niet veilig genoeg om iets van jezelf te laten zien/weten. Daardoor weet je simpelweg niet van elkaar wat er werkelijk speelt. Als die ruimte er wel is en je de werkelijke B doet, die je ook voelt, dan onthul je wat er werkelijk in je omgaat en ontstaat er meer ruimte voor de meest basale voorwaarde in teamwork, namelijk vertrouwen.
Emoties managen
Op een goede manier om kunnen gaan met emoties van anderen begint bij het managen en reguleren van je eigen emoties. Weten hoe ‘B’ over ‘B’ werkt kan je daarbij helpen. Hieronder nog een aantal elementen die spelen bij het reguleren van emoties en/of het gebrek aan regulatie.
- kalmte reageer je kalm en ontspannen op kleine frustraties of teleurstellingen of raak je overweldigd in situaties die voor anderen niet-bedreigend overkomen (overmatig emotioneel)
- controle heb je regie over jouw emoties, of heb je ze niet (goed) onder controle en barst je snel uit in woede of tranen bij moeilijke of extreme situaties (emotionele uitbarstingen)
- aangaan zie jij je eigen emoties onder ogen? Of sluit je je ervoor af en vermijd /onderdruk je ze en trek je je terug uit sociale situaties om niet geconfronteerd te worden met emotionele uitdagingen (emotionele vermijding).
- positief benader je situaties positief en sta je zo in het leven of heb je moeite om je te ontspannen, je te concentreren, of kan je je moeilijk verheugen op positieve ervaringen en draag je soms bij aan het ontstaan of de verergering van angst/depressie.
- stabiliteit reageer je stabiel als er iets verandert in sfeer/gevoel of heb je chronische stemmingswisselingen en schiet je snel van de ene extreme gemoedstoestand in de andere.
- aanpassen ben je in staat om je gedrag af te stemmen op situaties of vertoon je soms gedrag dat als ongepast of ongeremd wordt beschouwd, zoals impulsiviteit, agressief gedrag, alcohol-/drugsgebruik of anderszins.
Als je als leidinggevende emoties wilt managen, begin dan bij jezelf. Ik nodig je uit om eens te reflecteren op bovengenoemde. En als je ziet dat teamgenoten (te) emotioneel reageren, schrik er dan niet te veel van en onderzoek of probeer te begrijpen wat het werkelijke gevoel is van degene.
